Budowanie własnej marki modowej wymaga dużo wysiłku i poświęcenia. Tym bardziej boli, gdy inna osoba lub firma naruszają Twoje prawa, bezprawnie wykorzystują projekty. Część właścicieli marek modowych przychodzi do mnie po pomoc, kiedy już doszło do naruszenia. Niektórym naruszeniom można było jednak zapobiec, podejmując wcześniej działania. Z dzisiejszego wpisu dowiesz się co konkretnie możesz zrobić by chronić swoją markę modową.
Jeśli inspirujesz się wielkimi domami modowymi, to musisz wiedzieć, że ochrona marki jest dla nich zazwyczaj top priority. Światowi gracze jak na przykład Chanel czy Louis Vuitton bardzo mocno stawiają na budowanie skutecznej strategii ochrony biorąc pod uwagę mnóstwo szczegółów. Kiedyś będąc na wykładzie prof. Susan Scafidi (amerykańskiej guru prawa mody) miałam przyjemność usłyszeć jak prawnicy Chanel opowiadają o budowaniu strategii ochrony tej marki. To co mogę Ci powiedzieć, to że napewno jest to kwestia absolutnie priorytetowa.
Pamiętaj, że umowy przygotowuje się w czasie pokoju, na czas ewentualnej wojny. I podobnie jest z ochroną Twojej marki modowej. Chodzi o to, aby z wyprzedzeniem opracować strategię ochrony marki przez zagrożeniami, które choć nie muszą to jednak mogą wystąpić w przyszłości.
Jak to są zagrożenia? Na polskim rynku najczęściej chodzi o kwestie praw autorskich i spory pomiędzy pracownikami lub podwykonawcami a firmą. Spory dotyczą najczęściej tego komu i w jakim zakresie przysługują prawa autorskie. Dlatego też niezwykle ważne jest wdrożenie odpowiedniej strategii nabywania praw autorskich.
Nie masz pojęcia jak często po zakończeniu współpracy pracownicy firm albo zewnętrzni współpracownicy przypominają sobie, że jednak nie przenieśli praw autorskich na firmę, z którą wcześniej współpracowali. Do logo, projektu, grafik, identyfikacji wizualnej. You name it. Albo okazuje się, że Twój były utalentowany pracownik miał byle jaką umowę o pracę, stworzył wszystkie grafiki, ale, że pracował na szupełnie tanowisku, to nie masz prawa aby z niczego korzystać. A przecież gdyby kwestie prawne były od początku odpowiednio uregulowane można było uniknąć sporu, niepotrzebnych stresów i kosztów.
Ważne jest również odpowiednie zabezpieczenie Twojej firmy przez potencjalnymi naruszeniami praw osób trzecich. Warto mieć pewność, że na przykład Twój pracownik lub podwykonawca nie wrzuci Cię na minę, i na przykład przy tworzeniu prac dla Ciebie nie naruszy praw przysługujących innym podmiotom.
Kolejny temat z którym spotykam się dość często to kopiowanie projektów. Tutaj kluczowe jest zarówno zabezpieczenie swoich projektów. Ale również ważne jest przygotowanie planu działania na wypadek naruszenia i konsekwentne jego przestrzeganie. Jeśli odpowiednio zabezpieczasz swoją markę i konsekwentnie jej bronisz, to wiedz, że w razie konfliktu Twoja pozycja jest zdecydowanie mocniejsza.
Po wielu rozmowach z właścicielami marek wiem, że dla osób kreatywnych, często wrażliwych, wchodzenie w spór i komunikowanie swoich praw naruszycielom jest często bardzo trudne. Ale uważam, że jeśli chcesz świadomie budować pozycję swoja marki i podchodzisz do tego poważnie, to potrzebujesz konsekwentnie wzmacniać pozycję swojej marki. W takich sytuacjach najlepiej skorzystać ze ze wsparcia doświadczonego prawnika, który weźmie na siebie odpowiednie działania. Aby Tobie oszczędzić stresów i konieczności bezpośredniej konfrontacji.
Jeszcze jedno zagrożenie to oczywiście podróbki. Wiedz, że im bardziej Twoja marka jest rozpoznawalna, tym pokusa, aby się pod nią podszywać, rośnie. A zatem jeden z celów wdrożenia strategii ochrony jest zniechęcenie innych firm do podszywania się pod Twoją markę. Ważne jest też edukowanie Twoich klientów, aby wiedzieli, jak odróżnić podróbkę od oryginału.
To, co również spędza sen z powiek wielu właścicielom firm modowych to nie fair zagrania pracowników, wspołpracowników czy kontraktentów np wyciek poufnych informacji. Dlatego dbanie o ochronę Twojego know-how powinno być kolejnym filarem strategii ochrony Twojej marki.
Jeśli chcesz poznać możliwe drogi ochrony swojej marki takie jak rejestracja znaków towarowych, wzorów przemysłowych, skuteczne nabywanie autorskich i zobowiązaniu do poufności, to czytaj koniecznie dalej. Pamiętaj, że to co można i należy zastosować w Twoim przypadku zależy od wielu czynników takich jak: to, co chcesz chronić, forma prawna Twojej firmy, to co i gdzie sprzedajesz, gdzie produkujesz, z kim współpracujesz.
Gdy przedsiębiorcy z branży modowej myślą o ochronie prawnej swojej marki, najczęściej w pierwszej kolejności chcą chronić jej nazwę lub logo, rejestrując je jako znak towarowy. I oczywiście po sprawdzeniu czy dana nazwa lub logo nadają się do rejestracji jako znak towarowy, zasadniczo jest to zazwyczaj dobry kierunek. Czasami np. możliwe będzie zarejestrowanie samej nazwy, a czasami warto będzie zarejestrować logo. Opcji jest sporo, natomiast przedmiot i zakres ochrony (jak zawsze) będzie wymagał dokładnej analizy i dopasowania do Twoich potrzeb.
Wiedz, że jako znaki towarowe można chronić nie tylko nazwę czy logo.Chroniony może być w kolor (np. Tiffany & Co. czy Hermès chronią „swoje” kolory jako znaki towarowe), kształt (na przykład słynna Birkin Bag), wzór (kratka Burberry).
Znak towarowy nie jest jednak jedynym możliwym rozwiązaniem. O innych możliwych filarach strategii ochrony marki przeczytać poniżej.
W przypadku marek modowych dobrym rozwiązaniem może być skorzystanie z ochrony w postaci rejestracji wzoru przemysłowego. To co ważne, to, że wzór przemysłowy może chronić wyłącznie wygląd zewnętrzny Twoich produktów. Za pomocą wzoru przemysłowego możesz zatem chronić unikalne, autorskie projekty ubrań, np. krój sukni, fason butów czy rodzaj spodni. Aaby można było zarejestrować wzór przemysłowy, Twój projekt powinien mocno odróżniać się od klasycznych ubrań, czy dodatków.
Jako wzór przemysłowy można również zarejestrować zdobienie odzieży (np. grafikę umieszczoną na niej bądź niespotykaną fakturę materiału).
Kolejna sprawa, o której warto pamiętać prowadząc biznes modowy to prawa autorskie, o czym możesz przeczytać już wyżej. Na swojej drodze biznesowej na pewno spotkasz się z pracownikami, współpracownikami czy kontrahentami. Będą dla Ciebie tworzyć m.in. loga, strony www, grafiki, projekty ubrań i inne materiały, które w niektórych przypadkach będą stanowić utwory. Pamiętaj, aby w takich przypadkachadbać o to, aby skutecznie nabyć prawa autorskie.
Trochę inaczej będzie wyglądało przejście praw autorskich, gdy zatrudnisz pracownika, a inaczej, gdy będziesz współpracować z podmiotem zewnętrznym. Inaczej też będzie ukształtowana umowa przejścia praw autorskich, a inaczej licencyjna. Warto zadbać o te kwestie już na samym początku współpracy i przygotować odpowiednią umowę, która rzeczywiście zabezpieczy Twoje interesy.
Zajrzyj do swoich dokumentów i sprawdź, czy Twoje umowy dotyczące praw autorskich na pewno zabezpieczają Twoje interesy. Jeżeli nie, koniecznie to napraw. Niestety fakt, że np. logo Twojej marki zostało stworzone 5 lat temu, nie sprawia, że już nie musisz się tym zająć. Majątkowe prawa autorskie trwają jeszcze przez 70 lat pd śmierci twórcy, co znaczy że przez taki czas nie możesz korzystać z cudzych utworów (o ile nie masz do tego odpowiednich praw).
Oprócz tego, co możesz przeczytać powyżej bardzo ważne jest to, aby zabezpieczyć się przed naruszaniem cudzych praw w swojej firmie. Wyobraź sobie, że celcasz stworzenie logo czy grafiki, a ktoś to po rpostu kopiuje od innej osoby. Autor oryginałów najpewniej przyjdzie z rioszczeniami do Ciebie jako waąścieila firmy w pierwszej kolejności. Dlatego zawsze sprawdzaj umowy z podwykonawcami - czy odpowiednio zabezpieczają Cię właśnie przed takimi zdarzeniami.
W każdym biznesie pewne informacje są poufne i nie powinny wychodzić poza firmę. Szczególnie w branży modowej, w której sprawy toczą się bardzo szybko a jednocześnie biznes opiera się na kreatywnych rozwiązaniach. Dlatego bezpieczeństwo informacji i pomysłów powinno być Twoim priorytetem. Warto dbać o to, aby osoby z którymi współpracujesz nie „podkradały” Twoich pomysłów, projektów czy know-how.
Jak to zrobić? Dobrym rozwiązaniem jest zawieranie umów o zachowaniu poufności (tzw. NDA) zarówno z pracownikami, jak i obecnymi lub przyszłymi kontrahentami. Warto być zabezpieczonym na zewnątrz i wewnątrz.
Kluczowe postanowienia, które powinny znaleźć się w NDA to:
Na ochronę marki modowej nie należy patrzeć wyłącznie przez pryzmat ubrań. Choć oczywiście ubrania czy dodatki to dusza Twojej firmy, to pamiętaj, że Twój biznes to nie tylko Twoje produkty, ale również tworzone treści, strona www, logo, identyfikacja Twojej firmy.
Wszystkie te aspekty łącznie budujące brand, któremu ufają konsumenci tworzą markę, którą należy chronić od samego początku jej istnienia.
_______________________________
Irena Pacholewska-Urgacz
radca prawny
Zdjęcia pochodzą z portalu Unsplash.
Zrób audyt swojego sklepu internetowego i sprawdź, czy spełniasz najważniejsze wymogi prawne. Zamiast godzinami szperać w Internecie, dostaniesz ode mnie najważniejsze informacje w pigułce, które możesz wykorzystać od zaraz.
